Vai trò của anh văn trong thời hiện đại

Hà Danh Hùng
(Phòng QLKH & QHQT)

Trong sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa của đất nước ta hiện nay và trong thời đại bùng nổ thông tin trong bối cảnh toàn cầu. Làm thế nào để có thể đi tắt, đón đầu, để con người Việt Nam có thể vươn lên tầm cao trí tuệ thế giới? - Phải đầu tư, phát triển giáo dục, phải biết ngoại ngữ.
Ngoại ngữ có vai trò và vị trí quan trọng trong sự nghiệp giáo dục đào tạo và trong sự phát triển của đất nước. Nói chung, không những vì biết ngoại ngữ là yêu cầu tất yếu của lao động có kỹ thuật cao nhằm đáp ứng các quy trình công nghệ thường xuyên được đổi mới, mà biết ngoại ngữ còn là một năng lực cần thiết đối với người Việt Nam hiện đại.
Để có thể tiếp cận tri thức thế giới, trước hết là phải giỏi ngoại ngữ nhằm nuôi dưỡng hiểu biết ngang tầm thời đại, mỗi người cần phải thông thạo ít nhất là một ngoại ngữ, thành thạo chứ không phải hiểu biết sơ sài, chủ yếu chỉ nhằm ứng phó, lấy điểm trung bình để “qua ải” tại các kỳ thi như trình độ của đa phần sinh viên tốt nghiệp đại học hoặc của một số viên chức nhằm hợp thức hóa bằng cấp tại Việt Nam.
Hướng tới tri thức thế giới hiện nay, chúng ta có một phương tiện hữu hiệu vô song: Internet. Việc mở rộng công cụ internet, công nghệ thông tin là khâu quyết định cho việc cập nhật tri thức mới mẻ, hiện đại. Trong hệ thống kiến thức, kỹ năng và thái độ cần hình thành và phát triển vốn hiểu biết cho mọi người, ngoại ngữ có một vị trí hết sức quan trọng, ngoại ngữ không chỉ là công cụ hữu hiệu trong tay người lao động trong việc khai thác thông tin tiếp thu thành tựu khoa học kỹ thuật cao và học hỏi kinh nghiệm tốt của các nước trên thế giới về lĩnh vực chuyên ngành của mình mà còn là một phương tiện hữu ích trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần của con người. Nắm được ngoại ngữ, con người có thể hiểu biết sâu sắc hơn nữa về nền văn minh thế giới, mở rộng quan hệ hợp tác, giao lưu và phát triển tiềm năng của chính mình. Trường Đại học Tiền Giang, một trường mới thành lập không lâu song cũng đã tạo được cơ hội học tập ở nước ngoài cho cán bộ giảng dạy và sinh viên ở một số nước đã phát triển như Pháp, Úc….. Hàng tuần, Ban giám hiệu, các Trưởng, Phó đơn vị tham gia học tiếng Anh với chuyên gia nước ngoài (cô Bennett, quốc tịch Mỹ) để nâng cao khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh. Hiện nay, Viện Đại học công nghệ Amiens, Hội quốc tế vì nền Giáo dục Việt Nam và Trung tâm Viện Công nghệ Châu Á tại Việt Nam (AITCV) đã ký kết bản ghi
nhớ hỗ trợ một số suất học bổng toàn phần cao học và nghiên cứu sinh cho cán bộ nhân viên nhà trường trong thời gian sắp tới. Và một trong những yêu cầu hàng đầu của họ là thí sinh tham dự lớp học phải thành thạo tiếng Anh, một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay. Các lớp giảng dạy bằng tiếng Anh yêu cầu người học phải chứng minh được khả năng về ngoại ngữ qua điểm dự thi IELTS (phải đạt từ 6 điểm trở lên), TOEFL (phải đạt 550 điểm cho bậc cao học và 600 điểm cho nghiên cứu sinh). Đó là hệ thống kiểm tra đánh giá tương đối chính xác về khả năng ngoại ngữ mà họ chấp nhận.
Tiền Giang gia nhập vào vùng kinh tế trọng điểm các tỉnh phía Nam, đó chính là thời cơ đối với chúng ta. Để thực hiện những mục tiêu kinh tế mà tỉnh Đảng bộ đã đề ra, đòi hỏi phải có lực lượng cán bộ khoa học, kỹ thuật có trình độ và tay nghề cao. Cần thơ đã xây dựng đề án Mekông 1000, trong đó Tiền Giang với chỉ tiêu là 100 cán bộ có trình độ sau đại học. Để tiến đến mục tiêu trên, ngoại ngữ đóng góp vai trò quan trọng trong tiến trình đó. Có thể nói rằng, ngoại ngữ luôn là rào cản đối với các thí sinh dự thi cao học, nghiên cứu sinh. Thực tế đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển đội ngũ cán bộ khoa học có trình độ cao của các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói chung và của tỉnh Tiền Giang nói riêng hiện nay và trong thời gian tới. Tiến sĩ Nguyễn Hội Nghĩa - Trưởng ban Sau đại học, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Có một thực trạng đáng buồn là trong các kỳ thi tuyển sinh sau đại học vừa qua, số thí sinh trượt do không đạt ngoại ngữ chủ yếu là Anh văn) chiếm tỷ lệ rất cao (37,5 – 44,3 %)”. Vậy làm thế nào để ngoại ngữ không còn là điều khó khăn của thí sinh và của người theo học?
Đa số người học ngoại ngữ than phiền là họ học rất lâu song mức độ tiến bộ - theo họ tự nhận xét, là rất ít. Học ngoại ngữ đòi hỏi thời gian, sự kiên trì và mức độ vận dụng của người học trong thực tiễn. Nó đòi hỏi người học phải có thái độ đúng đắn, xác định rõ mục đích của việc học để nổ lực đạt đến những mục tiêu như đã định sẵn. Phải có sự đam mê (passion), luôn luôn muốn khám phá, luôn luôn tận dụng mọi cơ hội để có thể học hỏi và luyện tập trong cuộc sống hàng ngày. Phải luôn chuẩn bị trước, luôn trong tư thế sẵn sàng; đừng để khi cơ hội đến mới lo lắng và tìm cách đối phó.
Trong thể thao có câu nói nổi tiếng: “đó không phải là lỗi lầm, đó là sự luyện tập”. Nếu bạn học về máy tính, hãy sử dụng nó. Nếu bạn học nấu các món ăn Á-Âu, hãy tập nấu những món ăn đó. Nếu bạn học nói tiếng Pháp thì hãy nói tiếng Pháp. Những năm sau khi hòa bình lập lại, thời kỳ bị cấm vận, bao vây kinh tế, đất nước ta còn nghèo nàn, phương tiện còn thiếu thốn. Nhu cầu về ngoại ngữ còn hạn chế hoặc chỉ dừng lại ở mức độ đọc hiểu. Điều đó khiến cho thế hệ trưởng thành hiện nay ít được trang bị đầy đủ các kỹ năng ngoại ngữ ở nhà trường. Ngày nay, trong giai đoạn mở cửa, Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước khác, nhu cầu giao lưu với các nước khác được đòi hỏi hơn bao giờ hết. Trở lại triết lý trên đây, học một ngoại ngữ, phải biết luyện tập, sử dụng nó.
Xây dựng một chương trình dạy và học ngoại ngữ xuyên suốt, thống nhất trong cả nước, đảm bảo tính liên tục và liên thông cho một số ngoại ngữ được chọn (Anh, Pháp, Nga, Trung) giữa các cấp học, bậc học phổ thông, giữa phổ thông và chuyên nghiệp. Luật Giáo dục năm 2005 cũng đã xác định: “Việc dạy ngoại ngữ trong nhà trường và cơ sở giáo dục khác cần bảo đảm để người học được học liên tục và có hiệu quả”.
Tận dụng sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế để bồi dưỡng giáo viên ngoại ngữ ở trong nước cũng như ở nước ngoài, bồi dưỡng phương pháp giảng dạy để nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, tạo ra sự hứng thú cho người học là việc làm cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Ngoài ra các phương tiện hiện đại cũng hỗ trợ một phần to lớn vào hiệu quả dạy và học ngoại ngữ. Người dạy phải luôn trao dồi các kỹ năng về tin học, ứng dụng những thành tựu về khoa học kỹ thuật trong giảng dạy, luôn cập nhật kiến thức mới nhất đem vào trong bài dạy để tăng thêm sự hứng thú cho người học.
Thúc đẩy mạnh việc khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực giáo dục nhằm xây dựng các cơ sở đào tạo đại học, sau đại học có uy tín trong khu vực tại Việt Nam. Khuyến khích các trường đại học liên doanh, liên kết với các đối tác nước ngoài. Như thế nhu cầu về ngoại ngữ trong giao tiếp đòi hỏi chúng ta phải nổ lực để thành thạo ngoại ngữ đó. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin.
Hiện nay nước ta đang chuẩn bị đề án 16.000 tỷ đồng cho việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2007-2008 đến 2020 nhằm nâng cao năng lực ngoại ngữ của thế hệ trẻ Việt Nam nói chung khi giao tiếp quốc tế. Với đề án đó, học sinh sẽ bắt đầu học ngoại ngữ từ lớp 3 và khi học xong chương trình sách giáo khoa lớp 12, học sinh sẽ đạt trình độ khoảng trên 400 điểm TOEFL, đủ để các em tự tin trong giao tiếp và theo học ở bậc cao hơn.
Hy vọng rằng, thế hệ sau này khi các em học xong chương trình bậc Trung học phổ thông, với đầu tư của nhà nước cho giáo dục nói chung và cho việc dạy và học ngoại ngữ nói riêng các em sẽ coi nó là phương tiện, là chiếc cầu nối giữa các em với nền tri thức của thế giới.
Trên đây là một vài ý kiến tham luận của bản thân về việc học ngoại ngữ trong thời đại kinh tế thị trường định hướng XHCN ở tỉnh Tiền Giang. Tôi mong rằng trong thời gian sắp tới chúng ta sẽ có cái nhìn đúng đắn hơn, toàn diện hơn, khách quan hơn về môn ngoại ngữ. Đã có thể nói rằng, ngoại ngữ không thể chỉ được coi như là “môn phụ”, “môn điều kiện” như trước đây mà nó trở thành hành trang trong cuộc sống hàng ngày của mỗi công nhân viên chức cả nước nói chung và của tỉnh Tiền Giang nói riêng. Để có thể thích ứng với cuộc sống luôn biến đổi, tiến lên như vũ bảo hiện nay; đòi hỏi phải tăng cường các mối quan hệ, hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực, tạo thế nhanh chóng hòa nhập vào cuộc sống chung của cộng đồng nhân loại.